Saman evler, bloğu açtığım zamanlardan beri yazıp yazmamakta tereddüt ettiğim bir konu. Çünkü bloğu açma fikrim, bir çok şeyi araştırıp pek de türkçe kaynak bulamamak sonucunda ortaya çıkmıştı ve hazır bilgi edinmişken, türkçe kaynağı ben aktarmış olayım demiştim. Bir çok farklı kaynaktan derleme olan bu bilgiler, birileri için özet bir kaynak oluşturabilir diye düşündüm. Saman evler ise, türkçe kaynak bakımından en zengin ekolojik yapı türünü oluşturuyor. Bu yüzden çok ilgimi çekmesine ragmen yazmayı düşünmüyordum. Fakat son zamanlarda tesadüfen birkaç farklı sohbette değindiğimde, bildiğini tahmin ettiğim insanların bile saman balyası ev hakkında hiçbir şey bilmediğini, hatta böyle bir kavramdan da haberleri olmadığını gördüm. Böylece bu konuyu yazmaya koyuldum. Dediğim gibi bu konuda türkçe kaynaklar mevcut, özellikle internet ortamında. Fakat bir derleme de benden olacak bugün...
Saman balyası evler, adı üzerinde saman balyalarını üst üste koyarak inşa ediliyor. Her seferinde de aklıma üç küçük domuzcuğun maceralarını getiriyor.. Bizler için çok yeni olmasına karşın, saman evler aslında uzun yıllar once ilk örneklerini Kuzey Amerika’nın otlark arazilerinde vermiş. Bu evlerin en büyük avantajı -tahmin edileceği üzere- malzemesinin çok kolay temin edilebilir olması, çok ucuz olması ve kolaylıkla inşa edilebilmesi, üstelik hiçbir inşaat tecrübeniz yoksa bile.. Bunun yanında, tamamen doğayla barışık, nefes alabilir bir eve sahip oluyorsunuz. Daha ne olsun?
Bu coğrafyada saman bulmak hiç sorun değil, üstelik hiçbir şekilde pahalı da değil. Tek ihtiyacınız olan şey, biraz ahşap ve bir kamyon dolusu saman balyası! Bundan birkaç yıl öncesine kadar pekçoğumuzun aklına bile gelmeyecek bu yaratıcı fikir sayesinde nefes alabilen bir evin sahibi olabilir (kimbilir belki okul, kütüphane ve daha neler neler yapılabilir) üstelik de deprem kuşağında yer alan bir ülke olarak çok daha rahat ve güvende uyuyabilirsiniz.
Saman evlerden söz açılır açılmaz herkesin aklına ilk saniyede -sanırım “saman alevi” diye bir deyimimiz olduğundan- yangın geliyor. Oysa saman evler yangına karşı dayanıklı. En az diğer binalar kadar hem de. Çünkü elbette saman duvarlar örülüp öylece bırakılmıyor. Üzeri topraktan hazırlanan bir harçla sıvanıyor. Böylece yangın riski bertaraf ediliyor. Ayrıca saman tek başına kolay tutuşabilir bir malzemeyken, balya halinde sıkıştırılmış olduğunda tutuşma riski çok azalıyor.
Saman evlerin maliyet düşüklüğü yalnızca yapım aşamasıyla sınırlı değil. Doğal bir yalıtıma sahip olan böyle bir evde hem ısıtma hem de soğutma masrafları, diğer örneklere göre çok daha düşük, enerji verimliliği son derece yüksek. Bu ısı yalıtımı diğer evlere nazaran % 75’e kadar daha etkin.
Duvarların sahip olduğu bu doğal yalıtım yalnızca ısı konusunda değil, aynı zamanda ses konusunda da çok etkili. Doğal bir ses yalıtımına sahip saman evler, neredeyse mükemmel bir ses koruma kalkanı. Bu yüzden ses kayıt stüdyoları için ve gürültülü bir ortamda, örneğin bir otoban kenarında yapılacak evler için oldukça ideal.
Saman evler, deprem için de en dayanıklı yapı türlerinden biri. Özellikle bizim gibi deprem kuşağında yaşayanlar için çok iyi bir alternatif oluşturuyor. Çünkü balyaların doğası, esnekliği ve dayanma gücü, sismik tasarım için oldukça ideal. Balya duvarlar, geleneksel yapılarda olduğu gibi deprem şokunu çatıya aktarmak yerine, şokun büyük bir kısmını içinde barındırabiliyor. Tel ile güçlendirilmiş sıva da bu sismik dayanıma katkıda bulunuyor. Dolayısıyla yalnızca deprem kuşağında yaşadığımız için bile tercih edilmesi gereken bir sistem olduğunun altını çizmek gerekiyor.
Türkiye’de saman ev örnekleri mevcut. Kerkenes Köyü ekoloji merkezinde bir örneği görülebilecek saman evin bir başka örneği ise, Buğday Ekolojik Yaşam Derneği’nin bünyesinde İstanbul Cumhuriyetköy’de bulunuyor. Aynı zamanda Cumhuriyetköy’deki saman evin yapım aşamalarını youtube'dan da izlemek mümkün.
İşte günbegün saman ev yapımı:
Bir düşünün: Neden samandan bir eviniz olmasın ki?
Evet, evet, işte bildiğini tahmin ettiğin ama saman evi hayatında duymamış o kişilerden biri de benim!!!
YanıtlaSilSüper fikir. Şu andan itibaren hayallerimi bunun üzerine, hapşırıklar eşliğine inşa etmeye başlıyorum.
cincüce, evinizin bahçesine kaçak saman kulübecik yapabilir miyim? ehuh :)
Sile benim alerjim yok hem de gönüllüyüm :) şanslısın cincüce! ;)
YanıtlaSilMerhaba,
YanıtlaSilGrand Designs programini cok izlerdim ve o kadar sık saman ev yapimi izledim ki; en iyi alternatif olarak hala aklimdadir.
merhaba :) sahiden de öyledir, en kolay en ucuz :)
YanıtlaSilBenim bir hocam bu şekilde yapmış evini. Bir de mutfak bankosunu gazeteden yapmış, sıkıştırılmış gazeteden. Ama ben en çok pencerelerin önünde açılan boşlukları sevdim! Çiçeklerle donatmıştı onlar... Darısı başımıza :)
YanıtlaSilah! kesinlikle darısı başımıza evren! :)
YanıtlaSilJonathan DAWSON ''EKOKÖYLER'kitabını okuduktan sonra uzun zamandır aklımda olan ve zaman zaman dostlarımla paylaştığım sürüdürebilir barışcıl ve eşitlikci bir geleçek için aynı zamanda sosyal bir sürdürülebilirlik için bu tip evlerden oluşan ortak yerleşkelerin oluşturulabileceği fikri bende pekişti.Bu tip blok yazılarına da artık sıkca rastlar olmakta bena cesaret verdi.Sanırım bu tip evler ile birlikte yaşanabilir ve doğa ile barışık bir yaşam felsefesinin de tartışılmasına vesile olur...
YanıtlaSilmerhaba, ne tesadüf ki ben de bugünler sürdürülebilir ekoköyler kitabını okuyorum :) henüz edindim ama daha başından belli ne güzel bir kitap olduğu, yapılan işlere, girişimlere hayran olmamak elde değil. umarım gerçekten bir gün pek çok ekoköye sahip olur ya da en azından sürdürülebilir mimari örneklerine daha sık rastlarız..
Sil