şişe duvar

Şişelerden duvar örme fikri antik çağlara kadar dayanıyor. Antik Roma devrinde boş amforaların inşaatta kullanıldığı biliniyor. Bu, estetik nedenlerden çok, yapıların üst kısımlarının daha hafif olması için tercih edilen bir sistem olmuş. Bu amforalar sayesinde yapıların üst kısımlarında beton kullanımı azaltılabilmiş. Maxentius Sirki bu şekilde inşa edilmiş yapılardan biri.

İlk “şişe ev”in ise 1902’de William F. Peck tarafından Nevada’da yapıldığı düşünülüyor. Evin yapımında, 10 bin adet -bir zamanların amerikasının alkol oranı çok yüksek- ünlü birası Jhostetter's Stomach Bitters şişesi kullanılmış. Uzun yıllar ayakta kalan ev, 1980’lerde yıkılmış. 

1905 civarında yine Nevada’da 51 bin bira şişesi kullanılarak bir kerpiç ev inşa edilmiş. 1925’te Paramount Pictures’ın şişe evi keşfetmesiyle restore edilerek film için kullanılmış. Nevada'da yapılmış bu iki ev de bugün daha çok estetik yanları öne çıkarılarak inşa edilen şişe duvarlar ya da evlerden çok farklı, evlerin neredeyse tamamı şişelerle donatılarak yapılmış. 

Bu öncü girişimlerden sonra şişe ev yapımı ya da yapılarda şişe kullanımı artarak sürmüş. Bugün daha çok earthship'lerde kullanılan şişe duvarlar, evin dış duvarlarında yapılabileceği gibi, iç mekanlarda-oda duvarlarında da uygulanabiliyor. 

Şişe duvarlar; kerpiç, kum, çimento, stuko, kil, plaster ya da başka herhangi bir sabitleyici harçla cam kavanoz ya da şişeleri duvara sabitleyerek yapılıyor. Özellikle kendi evinizi ellerinizle yapma şansına sahipseniz, bu çok ucuz ve kolay yöntemle kendi özel vitrayınızı duvarınıza yapabilme şansına da sahipsiniz demektir. Yapılan örnekler, şişelerin ne kadar renkli olursa o kadar güzel olacağını söylese de bu, elbette kişiden kişiye değişebilir. Sadece reçel kavanozlarıyla bile şahane duvarlar yaratabilmek mümkün. Hatta kimileri kolay ulaşılabilirliği nedeniyle teneke kutuları da tercih edebiliyor.

Kawakawa Toilet / Yeni Zelanda
Hundertwasser

Eğer şişeler bağımsız bir duvara yerleştirilmek isteniyorsa, duvarın dayanıklılığını artırmak için toprağın kazılıp bir temel oluşturulması gerekiyor. Temel için kazılan hendeğe genellikle ufak çakıllarla oluşturulmuş bir moloz yığını, üzerine de çimento ekleniyor. Dayanıklılığı artımak için temelde inşaat demiri de kullanılabilir. 

Şişeler oldukları gibi de kullanılabiliyorlar ama daha yaygın ve kullanışlı olan; aynı boyuttaki şişeleri ortadan kesip birbirine bitiştirerek elde edilecek olan “şişe tuğlalar” yapmak.. bu şekilde cam efekti yaratmak da mümkün.



Cob, kerpiç gibi kum-kil ve saman karışımından yapılan inşaat harçları, aynı zamanda şişeleri duvara sabitleyecek harç olarak da kullanılabiliyor. Eğer çimento kullanacaksanız –ki genellikle toprak-kil temelli harçlar yaygın- şişeyi yerleştirmeden önce yerleştireceğiniz yere yapışabilmesini garantilemek için biraz ıslatmanız gerekiyor. Toprak bir harçta ise yapmanız gereken tek şey bir avuç toprağı avuçlamanız.. tabii bu süreçte elleriniz oldukça toprağa bulanacak..

Ilk olarak kalın bir tabaka toprak taban oluşturmanız gerekiyor. Yalnız duvarın zeminini hazırlarken şişelerin kalınlığının da göz önünde bulundurulması gerek ki, şişeler duvarın içinde dar kalmasın. Eğer oldukça kalın bir duvar istiyorsanız mutlaka iki şişe uç uca eklenmesi gerekiyor. Ama ince bir duvar yeterliyse, renkli şişeleri dikey olarak da yerleştirmeniz mümkün.

Şişeyi duvara yerleştirme aşamasından sonra şişenin etrafını kalın bir harç tabakasıyla sıvamak şişe duvar için yapılacak tek şey. Genellikle yeni bir şişe yerleştirecek alan için iki parmak kalınlığında harç tabakası yeterli oluyor.

Daha güçlü bir yalıtıma ihtiyaç duyuluyorsa, şişelerin içine koyu renkli sıvılar koyulması (örneğin mürekkep) yeterli. Bu şekilde şişeler termal kütle işlevi görecek, güneş ışınlarını gün boyu emip, gece ısı olarak geriye verecektir. Böylece gündüz gece ısı farkı azaltmak mümkün olacaktır.

Şişe duvarlar, bir kere yapmaya başladıktan sonra çok çabuk ilerleyebiliyor. Yalnızca aşamaları çokça ilerletmeden önce biraz kurumasını beklemek gerekiyor. Fakat ortaya çıkacak sonucun yapan kişileri bile hayrete ve hayranlığa düşüreceğini tahmin etmek zor değil. pek çok sitede bu şekilde inşa edilmiş duvar ya da evlerin fotoğraflarına ve yapım aşamalarına ulaşabilmek mümkün. Hepsinin ortak noktası ise şahane görünüyor olmaları..